De uitvoering van de PAS-herstelmaatregelen om de natuur in Natura2000 gebieden weerbaarder te maken verlopen volgens planning zoals opgenomen in de Gebiedsanalyses. Dit blijkt uit de landelijke voortgangsrapportage 2018 van het PAS. De geplande maatregelen moeten in 2021 zijn uitgevoerd. Op 7 november 2018 heeft het Europese Hof een Arrest uitgesproken aangaande de prejudiciële vragen die de Raad van State haar had gesteld ten aanzien van het Programma Aanpak Stikstof. Het Arrest geeft op zichzelf geen aanleiding om verlening van de vergunningen die economische ontwikkeling mogelijk maken aan te houden; na een tijdelijke stopzetting is de vergunningverlening dan ook hervat. In het voorjaar van 2019 volgt de uitspraak van de Raad van State over verschillende zaakdossiers. Zij zal vooral een oordeel moeten geven of onderbouwing van de programmaonderdelen en het inbouwen van zekerheden, zoals ten aanzien van bronmaatregelen, voldoende is. Inmiddels is bekend dat met de uitspraak van de Raad van State op 29 mei 2019 he Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet meer als basis voor toestemming van activiteiten mag worden gebruikt. Daarmee is een streep gezet door vele vergunningsaanvragen voor economische activiteiten in het bijzonder de veehouderijen.

De ambtelijke verkenningen met pilotuitwerkingen voor de natuurparels Agrarisch cultuurlandschap en natuurparels Hogere zandgronden hebben niet het gewenste resultaat opgeleverd. De uitwerkingen waren te algemeen. In 2019 wordt gewenst beleid ten aanzien van de natuurparels verder verkend. Om het actieve soortenbeleid niet te vertragen is de SKNL-subsidieregeling opengesteld voor initiatieven die bijdragen aan de gunstige staat van instandhouding van beschermde soorten als ze passen binnen de criteria van het Supplement Biodiversiteit, behorend bij de Natuurvisie. Voor de gebieden buiten het NNN is een nieuwe subsidieregeling voor de biodiversiteitopgave in voorbereiding. De verkenning kwaliteitsverbetering bestaande natuur loopt nog door in 2019.

De verkenning naar maatregelen binnen de weidevogelreservaten is afgerond. De geadviseerde maatregelen zijn in uitvoering genomen. We hebben onze weidevogelvisie bijgestuurd op basis van het Actieplan weidevogels en vastgesteld. Met de verkregen extra middelen voor het agrarisch weidevogelbeheer, gaan we nu ook actief inzetten op het nemen van maatregelen in weidevogelgebieden buiten het NNN.

In 2018 is de Bos-heidenotitie vastgesteld ter vergroting van de biodiversiteit van heideterreinen. De biotopen van het heidelandschap verkeren namelijk in een ongunstige staat van instandhouding. Op basis van deze notitie is het mogelijk een beperkt areaal bos onder strikte criteria om te vormen om te komen tot grotere aangesloten leefgebieden van heidesoorten.
In een eventueel nieuw op te stellen bosbeleid (zie 2.3.4.) kan aandacht besteed worden aan de omvorming van bos naar andere natuurtypen.

Voor het natuurbeschermingswetgebied de Kamerikse Nessen is onderzoek uitgevoerd naar de waterkwaliteit. Conclusie is dat er geen invloed van het Grechtwater is op de waterkwaliteit van de Nessen. Grootschalige maatregelen om de waterkwaliteit van de Grecht te verbeteren ten behoeve van de Nessen zijn dus vooralsnog niet nodig. Verzuring is hier vooralsnog niet aan de orde.
De meeste herstelmaatregelen op Groot Zandbrink zijn in 2018 uitgevoerd. De resterende maatregelen worden meegenomen in de inrichting van nieuwe natuur op landgoed De Boom in 2019.
Voor het gebied de Raaphof bij Bunnik had Rijkswaterstaat het voornemen om 2 ha boscompensatie te realiseren vanwege de verbreding van de A12. Gebleken is dat er ter plekke geen compensatiemogelijkheden zijn en daarom is met Rijkswaterstaat overeengekomen dat de compensatie in de polder Autena in de gemeente Vijfheerenlanden plaats zal vinden.

Om synergie te verkrijgen tussen natuur, bodem, water en milieucondities ontvangen een aantal agrarische collectieven van de provincie op basis van de Subsidieverordening Natuur en Landschapsbeheer 2016 naast een subsidie voor agrarisch natuurbeheer ook een subsidie voor agrarisch waterbeheer. In 2018 hebben de collectieven 725 ha beheerd voor een subsidiebedrag van €0,6 mln. De subsidie voor agrarisch waterbeheer wordt voor 50% uit EU-middelen (POP3) en voor 50% door de waterschappen gefinancierd. In vergelijking met andere provincies doen de agrarische collectieven in Utrecht veel op het gebied van agrarisch waterbeheer.