Voor aanpassingen aan het provinciaal wegennet is het soms noodzakelijk grond (met opstallen) te verwerven of te verkopen. In 2018 zijn voor het project N226 Schuttershoeflaan en het project N411 Verkeersonveiligheid Bunnik de benodigde gronden verworven.

In onderstaande tabel is opgenomen hoeveel hectare grond binnen het NNN (Natuur Netwerk Nederland)
 is verworven, dan wel waar functieverandering heeft plaatsgevonden.

In 2018 is ruim 100 ha grond binnen de categorie 'nog te realiseren natuur' aangekocht of omgevormd, waarmee het totaal uitkomt op 822 ha. Dit ligt ca. 30 ha onder het begrote oppervlak van 855 ha. De inschatting is dat het einddoel (1.506 ha in bezit van een natuurbeheerder en ingericht in 2027) haalbaar is, met inzet van het huidige instrumentarium, aangevuld met de nieuwe aankoopsubsidie NNN-gronden, waarvan de voorbereidingen in 2018 zijn gestart en die in 2019 is opengesteld. Ook de realisatie van de internationale natuuropgave, die al in 2021 gereed moet zijn, is zeer waarschijnlijk mogelijk op basis van vrijwillige medewerking van de huidige eigenaren, zonder inzet van zwaarder instrumentarium.

Financieel Instrumentarium
De financiering van de te realiseren internationale natuurdoelen vindt grotendeels plaats via het zogenaamde grond-voor-grond-principe. Dat houdt in dat in bezit zijnde gronden worden verkocht waarmee budget wordt vrijgemaakt voor nieuwe aankopen en inrichting van natuur.
Sinds 2009 beschikken we over een Revolverend Fonds (RF). Dit is bedoeld om de aan- en verkoop of ruiling van gronden op gang te brengen om zodoende onze internationale en provinciale natuurdoelen te realiseren.
Om de beheersing van de aan- en verkopen van gronden te versterken is besloten het RF stapsgewijs af te bouwen naar nul euro eind 2027 (op dat moment moeten de natuurdoelen zijn gerealiseerd). Vanaf 2017 worden alle aangekochte gronden opgenomen in het RF. Alle reeds in bezit zijnde gronden, zijn via een correctieboeking bij de jaarrekening 2017 ook geactiveerd in het RF.
In 2018 is er toe besloten om de gronden die voor de natuurcompensatiebank worden gekocht, voor maximaal €6 mln. voor te financieren uit het RF. In de natuurcompensatiebank worden gronden op ‘voorraad’ gehouden voor de realisatie van natuur- en boscompensatieverplichtingen.
Met deze nieuwe ontwikkelingen is het afgesproken tempo van de afbouw van het RF waarschijnlijk te hoog.  In 2020 zal, indien nodig, over het tempo een nieuw besluit worden genomen.

Het plafond voor het RF lag voor 2018 op € 40 mln. en ligt voor 2019 op € 35 mln. Uit onderstaande tabel blijkt dat de taakstelling voor de afbouw van het plafond van het RF in 2018 is gehaald. In 2018 is voor ca. € 7.062  mln. aan grond uit het RF verkocht en voor € 1,111 mln. gekocht waarvan € 0,642 mln. is aangekocht voor de natuurcompensatiebank. Het saldo van aan- en verkopen bedraagt - € 5,951 mln.

De stand van het RF is per 31-12-2018 € 26,103 mln. Dit is tevens de boekwaarde van de gronden binnen het programma AVP en het natuurcompensatiefonds samen en de boekwaarde voor de bepaling van de voorziening.

Onder andere om middelen te genereren voor de verwerving/functieverandering en inrichting van nieuwe natuur is een verkooptaakstelling van gronden en opstallen van in totaal € 14 mln. voor de periode 2018 t/m 2021 geformuleerd. In 2018 is per saldo voor ca. € 5.951 mln. verkocht (incl. aankoop € 0,642 mln. voor natuurcompensatiebank). Hiermee is de verkooptaakstelling van €3,5 mln. per jaar ruimschoots gehaald. 

In totaal is 1.078 ha in bezit ten behoeve van het programma Agenda Vitaal Platteland en Recreatie om de Stad (RodS). Hiervan ligt 485 ha binnen de begrenzing van het NatuurNetwerk Nederland (kortweg NNN), 129 ha binnen de begrenzing van RodS en 465 ha is ruilgrond.

Financiële risico’s bij grondverwerving

Het financiële risico bij grondverwerving voor de inrichting van het landelijk gebied is over het algemeen beperkt, omdat grond relatief waardevast is. Zo uitte het effect van de financiële crisis zich een aantal jaar geleden bijvoorbeeld vooral in een daling in de huizenprijzen en veel minder in een daling van de prijzen van agrarische grond.

In 2013 hebben wij de Bestuursovereenkomst Grond met het Rijk gesloten. Daarmee hebben wij per 1 januari 2014 het economisch eigendom en daarmee ook de volledige verantwoordelijkheid over het beheer (onderhoud, pacht en uitgifte in gebruik) gekregen van de zogenaamde BBL- gronden, die in het verleden door de Dienst Landelijk Gebied zijn verworven voor de opgaven in het landelijk gebied ten behoeve van de provincie Utrecht.

Het Revolverend Fonds kent een risicovoorziening om het eventuele risico van een lagere marktwaarde op te vangen, zie onderstaande tabel. Hiermee worden de risico’s opgevangen van de opstallen die in bezit zijn in het landelijk gebied en die zijn voorgefinancierd uit het Revolverend Fonds. De prioriteit voor de verkoop ligt bij deze opstallen. De risicovoorziening is in 2018 naar beneden bijgesteld, omdat het uitstaande risico naar verwachting lager is dan eind 2017. Dit heeft ermee te maken dat een aantal opstallen is verkocht in 2018 en dat in 2018 is besloten om de risicovoorziening alleen nog te gebruiken voor de opstallen die in eigendom zijn binnen het programma AVP en niet meer voor het grondbezit.

Hart van de Heuvelrug
Voor een nadere toelichting op Hart van de Heuvelrug verwijzen wij u naar de Paragraaf Projecten, waar aan dit onderdeel specifieke aandacht wordt gegeven via een apart projectblad.