In steden en dorpen wordt gewoond, gewerkt en gewinkeld (waarbij winkelen steeds meer beleven en ontmoeten wordt). Diverse demografische, economische en maatschappelijke ontwikkelingen zijn van invloed op de behoefte (omvang en kwaliteit) aan deze woon-, werk- en ontmoetingsmilieus. Wij spelen daar in samenwerking met onze partners op in. In 2017 is de woningmarkt (vraag en aanbod) geanalyseerd. Daaruit zijn opgaven naar voren gekomen. In 2017 zijn we een co-design traject gestart met al onze partners (gemeenten, regio's, corporaties, ontwikkelaars, beleggers) om een strategie op te zetten voor aanpak van deze opgaven.

Het co-design traject uit 2017 heeft geresulteerd in een gezamenlijke Actie Agenda Woningmarkt van 123 partijen. In 2018 hebben we met onze partners uitvoering gegeven aan deze Actie Agenda Woningmarkt. De Actie Agenda Woningmarkt is op 26 maart aangeboden aan minister Ollongren.
•   Versnelling bouwprojecten en Sociale huur: inzet van procesaanjagers om projecten vlot te trekken in Oudewater, , Ijsselstein, Utrecht, Houten,. In De Bilt en Zeist is deze inzet uit 2017 voortgezet. Financiele ondersteuning of garantstelling is gegeven bij projecten waar meerdere ambities zich stapelen (Austerlitz, De Bilt, Houten, Stichtse Vecht, Woerden, Renswoude, Leusden)
•   Middeldure huur: provincie heeft de omvang van het probleem concreet in beeld gebracht en partijen bij elkaar gebracht om oplossingen te bespreken. Dit heeft geleid tot een initiatief van beleggers om een “Biedboek” op te stellen. Dit Biedboek is een mooi vertrekpunt voor beleggers, corporaties en gemeenten voor verder samenwerking. Daarnaast is naar aanleiding van het Rapport Van Gijzel overleg geweest met het ministerie, gemeenten en marktpartijen over de wijze waarop het middenhuursegment versterkt kan worden. In verschillende gemeente zijn projecten ondersteunt ten behoeven van Middeldure huur (Nieuwegein, woonevents in meerdere regio gemeenten)
•   Doorstroming: de provincie heeft laten onderzoeken of met bigdata een instrument ontwikkeld kan worden waarmee inzichtelijk kan worden gemaakt met welke toevoeging van woontypen een doorstroom-keten ontstaat (bijvoorbeeld: een- of tweepersoonshuishoudens die verhuizen naar een kleinere woning en daarmee een eengezinswoning achter laten). Dit instrument is ontwikkeld en toegepast op een pilot.
De provincie heeft op verschillende manieren kennis geleverd, verspreid, geagendeerd en versnelling gebracht:
•   kennis geleverd door verschillende onderzoeken te laten uitvoeren: zoals het locatieonderzoek van Site UD dat samen met de U16 regio de planvoorraad en het bouwpotentieel in beeld heeft gebracht. Voor de regio Food Valley is eind van 2018 een besluit genomen een vergelijkbaar onderzoek te doen. Ook een knelpuntenonderzoek is uitgevoerd naar de belangrijkste knelpunten bij woningbouwprojecten en welke instrumenten daarop ingezet kunnen worden. Samen met de U16 is een kwalitatief woningmarktonderzoek in uitvoering waarbij de ‘woningmarktfunctie’ van de verschillende gemeenten in beeld zijn gebracht, de kansen voor verschillende groepen en de verwachte toekomstige vraagontwikkeling op de korte en de lange termijn.
•   Geagendeerd door actief aan tafel te zitten bij de regio’s om de resultaten uit deze onderzoeken te agenderen en samen acties op te ontwikkelen voor vervolg.
•   De provincie zorgt voor verbinding en actieve kennisverspreiding door organisatie van bijeenkomsten op themaniveau (doorstroming, middenhuur, innovatief opdrachtgeverschap) en het Platform Actie Agenda Woningmarkt.
•   De provincie heeft versnelling teweeggebracht met de 100-dagen-challenge waarin 9 projecten de uitdaging zijn aangegaan om te laten zien dat in 100 dagen een (vastgelopen) project tot een concreet resultaat kan komen.
•   De provincie heeft twee projecten met tijdelijke/flexibele huisvesting ondersteund met een garantstelling

De provincie heeft in 2018 één nieuw project met vernieuwend opdrachtgeverschap ondersteund. Er zijn circa 15 gesprekken gevoerd met andere initiatiefnemers en gemeenten rondom mogelijke ondersteuning waaruit mogelijk volgend jaar ondersteuning volgt. In 2018 heeft de provincie 38 maal expertise of proces-ondersteuning ingezet bij binnenstedelijke projecten, zowel via opdrachten als subsidie. Er is in 2018 tweemaal Platform Aanpak Kantoren Transformatie georganiseerd. In deze vorm een platform organiseren blijkt niet (meer) te voldoen aan de behoefte en zal daarom in de toekomst op een andere manier aandacht krijgen. Het ‘van elkaar leren’ en agenderen blijkt niet meer urgent. Er is sprake van een verschuiving van pandgerichte kantoortransformatie naar gebiedsgericht herbestemmen. (Kantoren)transformatie is onderdeel van de Actie Agenda Woningmarkt en houdt daar aandacht. Voor vitale dorpen en steden zijn vitale centrumgebieden cruciaal. Winkels maken daar een onderdeel van uit, maar het gaat over méér: het functioneren van een centrum met alle functies die daarbij horen inclusief ruimtelijke kwaliteit. Voor de aanpak van centrumgebieden hebben we in de gemeente Zeist, Veenendaal, Soest en Amersfoort ervaring opgedaan. Onder andere met inzet van een ‘verplaatsingscoach’. Ook de inzet van een centrummanager (Zeist) blijkt succesvol en die inzet wordt nu door de gemeente, ondernemers en vastgoedpartijen samen verder voortgezet. In 2018 is de retailvisie vastgesteld en is de basis gelegd voor een uitvoeringsprogramma met drie sporen: (i) regionale programmering, (ii) agenderen en publiek-private samenwerking en (iii) aanpak vitale centrumgebieden. De schaal en scope van deze aanpak zal met een volgend college moeten worden vastgesteld, evenals de bijbehorende capaciteit en middelen.